کم خونی و مصرف مکمل آهن؛ آیا واقعا باید مصرف کنیم؟
اصلا می‌دونید یک چهارم مردم دنیا کم خونی دارند و نصف این تعداد از کم خونی ناشی از فقر آهن رنج می‌برند؟
آهن چیست؟
آهن یک ماده معدنی حیاتی هست که در بسیاری از عملکردهای بدن نقش حیاتی دارد. این ماده در درجه اول به دلیل مشارکت در تولید هموگلوبین (همان ماده ای که در گلبول های قرمز خون، اکسیژن رو از ریه ها به بقیه بدن حمل می کند)، شناخته شده است. سطح ناکافی آهن می تواند منجر به کم خونی ناشی از فقر آهن شود، یک بیماری شایع که با خستگی، ضعف و انواع دیگر علائم مشخص می شود.
انواع دیگری از کم خونی یا آنمی هم داریم مانند آنمی ناشی از کمبود فولیک اسید، ویتامین ب 12 و برخی از داروها.
ولی مهم‌ترین نوع آنمی ناشی از فقر آهن است.
چرا آهن مهم است؟
آهن نه تنها برای ایجاد هموگلوبین حیاتی است، بلکه برای حفظ سلامت سلول‌ها، پوست، مو و ناخن‌ها نیز ضروری است. از متابولیسم حمایت می کند، به رشد و نمو کمک می کند و برای برخی فرآیندهای هورمونی و عملکرد سیستم ایمنی ضرورت دارد. کمبود آهن میتواند همه این‌ها را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین همه افراد مبتلا به کم خونی ناشی از فقر آهن باید درمان شوند.
علائم کمبود آهن (کم خونی) چیست؟
بیشتر بیماران علامت خاصی ندارند با این حال در صورت شدت بیماری علائم زیر را ممکن است ببینیم:
- خستگی، ضعف، افسردگی، کاهش توان فعالیت فیزیکی
- تاخیر در رشد کودک
- تمایل به مصرف فرآورده های غیر غذایی مانند یخ
چه افرادی به مکمل آهن نیاز دارد؟
آهن در بسیاری از غذاها موجود است، و رژیم غذایی مناسب معمولا منجر به فقر آهن نمی‌شود. با این حال افراد خاصی به این مکمل نیاز بیشتری دارند. مانند:
- گیاهخواران: در رژیم غذایی این افراد آهن کافی وجود ندارد و این رژیم های غذایی در درازمدت می‌توانند باعث کم خونی شوند.
- زنان باردار: جنین معمولا برای رشد خود از ذخایر آهن مادر استفاده می‌کند و بنابراین مادر باید میزان مصرف آهن خود را افزایش دهد.
- در زنانی که در سنین بارداری قرار دارند، عادت ماهیانه منجر به از دست دادن خون و ذخایر آهن موجود در هموگلوبین می‌شود و بنابراین بیشتر از سایرین باید مراقب فقر آهن خود باشند.
فواید مکمل های آهن
مصرف مکمل آهن می تواند به پیشگیری و درمان کم خونی ناشی از فقر آهن کمک کند. سطح انرژی، عملکرد شناختی و عملکرد فیزیکی را بهبود بخشد. در زنان باردار، سطح کافی آهن برای رشد سالم جنین بسیار مهم است.
عوارض جانبی بالقوه کم خونی
مکمل های آهن می توانند عوارض جانبی مانند یبوست، حالت تهوع و درد معده ایجاد کنند. این اثرات را اغلب می توان با مصرف مکمل ها همراه با غذا، شروع با دوزهای پایین تر یا امتحان اشکال مختلف آهن به حداقل رساند.
انتخاب مکمل مناسب برای کم خونی
انواع مختلفی از مکمل های آهن وجود دارد. ملح های آهن (مانند سولفات، گلوکونات و فومارات) عموماً به خوبی جذب می شوند. پزشک شما می تواند به تعیین نوع و دوز مناسب شما کمک کند.
فراموش نکنید
– در صورت امکان مکمل های آهن را با معده خالی مصرف کنید. ما می‌دانیم مصرف قرص آهن با معده خالی باعث افزایش میزان بروز عوارض جانبی می‌شود ولی جذب آهن را افزایش می‌دهد.
-مصرف غذا باعث قلیایی شدن معده می‌شود و جذب آن که به محیط اسیدی نیاز دارد را کاهش می‌دهد. اگر قادر به تحمل عوارض گوارشی نیستید بعد از غذا مصرف کنید.
– ویتامین C می تواند جذب آهن را افزایش دهد، بنابراین می‌توانید مکمل خود را با ویتامین C مصرف کنید.
– از مصرف مکمل های آهن با غذاهای غنی از کلسیم یا کافئین خودداری کنید، زیرا می توانند جذب را کاهش دهند. قرص کلسیم هم جذب آهن را کاهش می‌دهد.
به صورت کلی آهن رابطه خوبی با سایر فلزات ندارد و مصرف آن همراه با کلسیم، زینک و … باعث کاهش جذب آن می‌شود.
– مراقب تداخلات با سایر داروها باشید.
