کلسیم و لبنیات در جذب داروها

مقدمه

کلسیم ( Ca) یک ماده معدنی ضروری برای بدن است که نقش مهمی در سلامت استخوان‌ها، دندان‌ها، عضلات، اعصاب و قلب دارد. حدود 99 درصد کلسیم بدن در استخوان‌ها و دندان‌ها ذخیره می‌شود و باقی‌مانده آن در خون، ماهیچه‌ها و سایر بافت‌ها وجود دارد.

لبنیات، از جمله شیر، ماست، پنیر و کشک، منابع غنی کلسیم هستند. یک لیوان شیر حدود 300 میلی‌گرم کلسیم دارد. سایر منابع خوب کلسیم عبارتند از:

سبزیجات برگدار سبز تیره مانند کلم پیچ، کلم بروکلی و اسفناج

سویا و محصولات سویا مانند توفو و شیر سویا

ماهی‌های کوچک با استخوان مانند ساردین و شاه ماهی

مغزهای خوراکی و دانه‌ها مانند بادام، گردو و پسته

میزان نیاز روزانه به کلسیم بسته به سن، جنس و وضعیت سلامتی افراد متفاوت است. به طور کلی، نیاز روزانه به کلسیم برای:

کودکان 1 تا 3 سال: 500 میلی‌گرم

کودکان 4 تا 8 سال: 800 میلی‌گرم

نوجوانان 9 تا 18 سال: 1300 میلی‌گرم

مردان 19 تا 50 سال: 1000 میلی‌گرم

زنان 19 تا 50 سال: 1000 میلی‌گرم

زنان بالای 50 سال: 1200 میلی‌گرم

مردان بالای 50 سال: 1200 میلی‌گرم

مصرف کافی کلسیم برای حفظ سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها ضروری است. کمبود کلسیم می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند پوکی استخوان، دندان‌های ضعیف و گرفتگی عضلات شود.

لبنیات به دلیل دارا بودن کلسیم، پروتئین، ویتامین‌های A و D و سایر مواد مغذی، یکی از بهترین منابع غذایی برای حفظ سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها هستند. مصرف روزانه 2 تا 3 واحد شیر یا سایر لبنیات به تامین نیاز روزانه به کلسیم کمک می‌کند.

تداخل داروها با کلسیم

مصرف کلسیم همراه با برخی داروها می‌تواند منجر به تداخلات دارویی شود.تداخلات دارویی بین کلسیم و سایر داروها می‌تواند به دو صورت رخ دهد:

تداخل در جذب: کلسیم می‌تواند با برخی داروها بر جذب یکدیگر تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، کلسیم می‌تواند جذب آهن، روی و برخی داروهای ضد تشنج را کاهش دهد.

تداخل در اثرات دارویی: کلسیم می‌تواند اثرات برخی داروها را افزایش یا کاهش دهد. به عنوان مثال، کلسیم می‌تواند اثرات داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین را افزایش دهد و خطر خونریزی را افزایش دهد.

برخی از داروهایی که ممکن است با کلسیم تداخل داشته باشند عبارتند از:

1.داروهای ضد تشنج: فنی توئین، فنوباربیتال، کاربامازپین و والپروئیک اسید

2.داروهای رقیق کننده خون: وارفارین، دابیگاتران، ریواروکسابان و آپیکسابان

3.داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs):آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن

4.داروهای ضد اسید: آلومینیوم هیدروکسید، منیزیم هیدروکسید و کلسیم کربنات

5.داروهای شیمی درمانی: سیکلوفسفامید، متوتریکسات و وین کریستین

اگر از دارویی استفاده می‌کنید، بهتر است قبل از مصرف مکمل کلسیم با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.

تداخل قهوه و چای با کلسیم

قهوه و چای حاوی ترکیباتی به نام تانن و اسید کلروژنیک هستند که می‌توانند با کلسیم در روده پیوند تشکیل دهند و جذب آن را کم کنند. این تداخل به ویژه در مورد آهن غیر هم که در غذاهای گیاهی وجود دارد، بیشتر است.

میزان تاثیر قهوه و چای بر جذب کلسیم به عوامل مختلفی از جمله نوع قهوه یا چای، غلظت آن، زمان مصرف و میزان کلسیم موجود در وعده غذایی بستگی دارد.

به طور کلی، نوشیدن قهوه یا چای به همراه غذاهای حاوی کلسیم می‌تواند جذب کلسیم را تا 20 تا 60 درصد کاهش دهد.

برای کاهش این تداخل، بهتر است از مصرف قهوه یا چای همراه با غذاهای حاوی کلسیم پرهیز کنید.

به عنوان مثال، می‌توانید یک ساعت قبل یا بعد از غذا قهوه یا چای بنوشید.

تداخل آهن با کلسیم

Fe یا آهن نیز مانند کلسیم یک ماده معدنی ضروری برای بدن است که نقش مهمی در سلامتی دارد. آهن در دو شکل هم( Heme ) و غیر هم(None-Heme) در غذاها یافت می‌شود. آهن هم که بیشتر در غذاهای حیوانی یافت می‌شود، جذب بهتری نسبت به آهن غیر هم دارد.

کلسیم می‌تواند با آهن غیر هم در روده پیوند تشکیل دهد و جذب آن را کاهش دهد.

میزان تاثیر کلسیم بر جذب آهن به عوامل مختلفی از جمله نوع آهن، غلظت کلسیم، زمان مصرف و میزان آهن موجود در وعده غذایی بستگی دارد.

به طور کلی، مصرف کلسیم همراه با غذاهای حاوی آهن غیر هم می‌تواند جذب آهن را تا 30 تا 60 درصد کاهش دهد.

برای کاهش این تداخل، بهتر است از مصرف کلسیم همراه با غذاهای حاوی آهن غیر هم پرهیز کنید.

به عنوان مثال، می‌توانید یک ساعت قبل یا بعد از غذا مکمل کلسیم مصرف کنید.

سنگ کلیه و مثانه

سنگ کلیه و مثانه دو بیماری شایع در دستگاه ادراری هستند که در اثر تشکیل سنگ در کلیه یا مثانه ایجاد می‌شوند. سنگ‌ها می‌توانند از مواد معدنی مختلفی، از جمله کلسیم، اگزالات، اسید اوریک و فسفات تشکیل شوند.

نقش کلسیم در سنگ کلیه و مثانه

کلسیم یکی از شایع‌ترین مواد تشکیل‌دهنده سنگ کلیه و مثانه است. سنگ‌های کلسیمی معمولاً از ترکیب کلسیم و اگزالات تشکیل می‌شوند. اگزالات یک ماده معدنی است که در بسیاری از غذاها، از جمله سبزیجات برگ‌دار سبز، آجیل و شکلات یافت می‌شود.

عوامل افزایش‌دهنده خطر تشکیل سنگ کلسیمی

عوامل مختلفی می‌توانند خطر تشکیل سنگ کلسیمی را افزایش دهند، از جمله:

مصرف زیاد کلسیم: مصرف بیش از حد کلسیم از طریق رژیم غذایی یا مکمل‌ها می‌تواند خطر تشکیل سنگ کلسیمی را افزایش دهد.

مصرف زیاد اگزالات: مصرف زیاد اگزالات از طریق رژیم غذایی نیز می‌تواند خطر تشکیل سنگ کلسیمی را افزایش دهد.

کمبود آب بدن: کمبود آب بدن می‌تواند باعث غلظت ادرار و افزایش خطر تشکیل سنگ شود.

برخی از بیماری‌ها: برخی از بیماری‌ها، مانند سندرم سلیاک، سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) و بیماری کرون، می‌توانند خطر تشکیل سنگ کلسیمی را افزایش دهند.

پیشگیری از تشکیل سنگ کلسیمی

برای پیشگیری از تشکیل سنگ کلسیمی، می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:

مصرف کلسیم را متعادل نگه دارید. افراد بزرگسال باید روزانه ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ میلی‌گرم کلسیم از طریق رژیم غذایی دریافت کنند.

مصرف اگزالات را محدود کنید. از مصرف زیاد سبزیجات برگ‌دار سبز، آجیل و شکلات خودداری کنید.

روزانه به اندازه کافی آب بنوشید. افراد بزرگسال باید روزانه حداقل ۲ لیتر آب بنوشند.

در صورت ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای، تحت درمان قرار بگیرید.

درمان سنگ کلسیمی

در صورت تشکیل سنگ کلسیمی، ممکن است نیاز به درمان باشد. درمان سنگ کلسیمی به اندازه سنگ، محل قرارگیری آن و علائم بیمار بستگی دارد.

گاهی سنگ کلسیمی به‌طور خود به خود دفع می‌شود. پزشک ممکن است به بیمار توصیه کند که مایعات زیادی بنوشد تا به دفع سنگ کمک کند.

اگر سنگ کلسیمی بزرگ باشد یا باعث ایجاد علائم شود، ممکن است نیاز به درمان‌های دیگری، مانند لیتوtripsy یا جراحی باشد.

1.لیتوtripsy: لیتوtripsy یک روش غیرتهاجمی برای خرد کردن سنگ کلیه یا مثانه است. در این روش، امواج صوتی یا لیزر برای خرد کردن سنگ استفاده می‌شود.

2.جراحی: در موارد نادر، ممکن است نیاز به جراحی برای برداشتن سنگ کلیه یا مثانه باشد.